Su 10 de cabidanni de su 1976 si nche morzeit unu intre sos improvisadores prus mannos de Sardigna: tiu Barore Sassu. Banaresu, classe 1891, comintzeit a cantare in subra de sos palcos in su 1908. S'esòrdiu in bidda sua, cun Pitanu Morete, pro unu refudu de tiu Gavinu Còntene, silighesu. Tiu Barore naraiat chi Còntene non cheriat andare a Bànari pro non patire sa matessi sorte de un'esatore de sas tassas chi, in cussa bidda, benzeit fertu a morte, fatu a cantos e cotu in furru.

«Posca so andadu a Lìbia e b'at àpidu gherra in Europa - narzeit Sassu intervistadu dae Pàulu Pillonca in su 1975 -. Ma a pustis apo sighidu sa carriera e in su 1919 apo connotu a Tucone. Deo e issu fimis sos primos poetes giòvanos a cantare cun sos mannos: Pirastru, Cuca, Morete, Testone, Cubeddu e àteros».

Sa gherra connota peri sas trintzeas, Sassu nche l'at giuta peri sas biddas a ue lu giamaiant a cantare, dae su 1919 (pagadu 15 francos) finas a cando - dae su 1932 a su 1937 - fascismu e Cheja no ant disinnadu chi fit mezus a los tuponare, sos poetes a bolu. A pustis giai si podiat cantare, renuntziende però a temas de madrighe polìtica o chi tocherant sa religione.

Pro custa chistione Sassu at semper contivizadu s'òdiu sou contra a sos preìderos. Non si fidaiat nemmancu de Pedru Casu, su lessicògrafu belchiddesu: «Mi pariat prus farsu chi non giustu. Grande amigu de sos poetes ca fit poete isse puru. Ma no est chi nos at agiuadu, no. Sa finta faghiat de nos agiuare. Deo non nde creia mai de cussa zente. Totu los apo esaminados: giughiant s'ànima niedda comente sa bestimenta».

Sas garas suas, mescamente cun Remundu Piras e Barore Tucone («cando cantaia cun issos sas piatzas si populaiant»), nche sunt coladas a s'istòria. E finamentas sas polèmicas cun sos poetas "a taulinu" («A Prantaferru li doled un'ogiu / c'ha bidu sos poetas in su palcu / e nd'ha fattu un'ispessia 'e ricalcu / in sa foglina sua copiativa / cun d'una agressione retroattiva / chi imitat su ranocchiu in su pogiu»), isciaos, pro isse, de su «disisperu de sos bator muros».

Sassu sa pinna l'impreeit finamentas pro si nde befare de sos banaresos ca nât chi in sos suterràneos de sa cheja de Nostra Segnora de Sea b'aiat unu siddadu («Pòveros acudide a su siddadu ch'acolla s'ora de bos arrichire»).

Sassu canteit peri sos palcos finas a su 1973, tres annos in antis de si rèndere

«Fit unu faru luminosu - gai Brunu Agus, poete gairesu intre sos improvisadores prus mannos in atividade - e finamentas oe bidimus sa lughe sua. Ma est beru finamentas chi como semus atraessende unu tempus feu e custos òmines non sunt apretziados pro su valore e sas fainas issoro, pro su chi ant lassadu a sa Sardigna in contu de cultura e de limba. A dolu mannu nostru oe ruet una ricurrèntzia ma non b'at initziativas pro l'ammentare. Bànari si tenet unu nùmene est gràtzias a tiu Barore. Ma no est Bànari ebbia chi li devet èssere reconnoschente, sa Sardigna intrea».

S'arrejonada cun Agus est istada s'ocasione pro sestare unu cunfrontu intre sas garas de eris e sas de oe. «Mi timo - at agiuntu - chi si tiu Barore viverat in custos tempos non diat divènnere tiu Barore. Sa poesia naschet intre su poeta e sa zente. E a nois nos càpitat de no la bìdere nemmancu sa zente ca a bias nos nche ponent in piatzas iscurigosas o cun sos faros puntados a cara. Un'ambiente fritu chi cunditzionat s'improvisatzione. Non podimus nàrrere chi sas garas de oe sunt che a sas de sos annos chi cantaiat Sassu».

Ite nos abarrat, tando, de tiu Barore? «Su bonu de sa zente - at serradu Agus - devet cumprèndere chi si dimis pònnere in pabilu totu sas garas chi at cantadu bi diat essire un'entziclopedia. Est unu patrimòniu chentza làcanas, su sou. Tocat de lu valorizare, pro su venidore de sa poesia a bolu e de sa cultura nostra».